Hanifa Kapidžić-Osmanagić (Sarajevo, 30. novembar 1935 – Sarajevo, 21. septembar 2019) bila je bosanska i jugoslavenska književna povjesničarka, kritičarka, teoretičarka, esejistica, prevoditeljica, urednica i univerzitetska profesorica.

Studij romanistike završila je 1958. godine na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu, na Odsjeku za francuski jezik i književnost. Iste godine izabrana je za asistenticu za francusku književnost na istom fakultetu. Od 1960. do 1963. godine boravila je u Francuskoj kao lektorica za srpskohrvatski jezik na Faculté des Lettres Univerziteta u Dijonu. Tokom boravka u Francuskoj, juna 1963. godine, odbranila je doktorsku disertaciju na temu Le surréalisme serbe dans ses rapports avec le surréalisme français, za koju je dobila visoku ocjenu mention très honorable. Disertacija je objavljena 1966. godine u Sarajevu, a 1968. i u Parizu.

Akademsku karijeru nastavila je na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, gdje je nakon izbora u zvanje docentice i vanredne profesorice, 1975. godine izabrana za redovnu profesoricu savremene francuske književnosti. Bila je šefica Katedre za francusku književnost, predsjednica Vijeća Odsjeka za romanistiku, dekanesa Filozofskog fakulteta (1973–1975) i prorektorica Univerziteta u Sarajevu (1985–1988). U periodu opsade Sarajeva (1992–1995) nastavila je sa svojim univerzitetskim dužnostima u opkoljenom gradu. Na poziv francuske strane, uz pomoć UNPROFOR-a, privremeno je napustila Sarajevo i u Francuskoj, Švicarskoj i Španiji držala predavanja o stanju u opkoljenom gradu. U Parizu je, na École Normale Supérieure rue d’Ulm, održala ciklus predavanja pod nazivom Le surréalisme contre le nationalisme, a zatim nastavila gostovati kao pridružena profesorica naredne tri godine (1995–1997). Godine 1997. kao professeur associé predavala je književnost bivših jugoslavenskih prostora na Univerzitetu Paris IV – Sorbona, a saradnju s tom institucijom nastavila je i kasnije.

Penzionisana je 2005. godine kada je stekla zvanje profesor emeritus. Iste godine izabrana je i za redovnu članicu Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, u kojoj je od 1995. bila dopisna članica. U svom naučnom radu posvetila se književnosti 20. i 21. stoljeća, prvenstveno francuskoj, ali i komparativnoj, te književnostima naroda Bosne i Hercegovine i regije. Posebnu pažnju posvetila je nadrealizmu, egzistencijalizmu, strukturalizmu, poststrukturalizmu, ženskom pismu u modernizmu i postmodernizmu, kao i savremenim tumačenjima književnosti.

Objavila je brojne studije i eseje, uključujući knjige: Srpski nadrealizam i njegovi odnosi sa francuskim nadrealizmom (1966), Le surréalisme serbe dans ses rapports avec le surréalisme français (1968), Hrestomatija srpskog nadrealizma. Poezija i tekstovi i Hrestomatija srpskog nadrealizma. Teorija i kritika (1970), Suočenja: Od nadrealizma do strukture (1976), Suočenja II: Portreti i prigode (1981), Suočenja III: Ristić, Begić, Davičo, Krleža… (1986), Pjesnici lirske apstrakcije. Poezija 1945–1980 (1992, drugo izdanje 1999), Sarajevo, Sarajevo… Suočenja IV (1998), U brzake vremena. Suočenja V (2003), Strukturalizam: Poststrukturalizam: Lévi-Strauss, Barthes, Foucault, Derrida, J. Kristeva, Lacan, Deleuze, Guattari i dr. u okviru knjige Suvremena tumačenja književnosti (2006, sa Z. Lešićem, M. Katnić-Bakaršić, T. Kulenovićem), te Ogledi o Hélène Cixous: Ka poetici idiomatičke razlike (2011).

Priredila je brojne publikacije, uključujući: Djela Midhata Begića u šest knjiga, dvije knjige Marka Ristića (Knjiga poezije i Kritički radovi), te izbor poezije Vaska Pope, uz uvodne studije i eseje.

Bila je dugogodišnja glavna urednica časopisa Novi izraz (1998–2014), te predsjednica PEN Centra Bosne i Hercegovine (1997–2001). Njeni brojni eseji i naučni radovi objavljivani su u domaćoj i međunarodnoj periodici, a značajan broj ih još nije sabran u zasebne publikacije.

Za svoj naučni i društveni doprinos dobitnica je više priznanja: Šestoaprilske nagrade grada Sarajeva (1978), Dvadesetsedmojulske nagrade Bosne i Hercegovine, nagrade “Svjetlosti” za esej godine, univerzitetskih plaketa i priznanja, nagrade “Sloboda” IPC Sarajevo (2007), te Fund for Free Expression Award (SAD, 1993). Godine 2007. odlikovana je Ordenom akademskih palmi Republike Francuske (Chevalier des Palmes Académiques).

Preminula je 21. septembra 2019. godine u Sarajevu.

Adis Holjan