Ilirologija je naučna subdisciplina u okviru historije i arheologije koja se bavi proučavanjem prošlosti Ilira. Početke razvoja ove nauke možemo pratiti od kraja srednjeg vijeka kada se u okviru renesanse Evropom počela širiti kultura koja se pozivala na tradicije klasičnih grčko-rimskih civilizacija. Iliri su igrali veliku ulogu u sklopu Rimskog Carstva, po njima je nazvana jedna od najznačajnijih rimskih provincija i veliki broj rimskih careva je vodio porijeklo sa područja Ilirika. Zbog toga se s padom Zapadnog rimskog carstva i propašću antičkog svijeta nije zaboravilo njihovo ime i često se i u srednjem vijeku koristilo da označi stanovnike zapadnog Balkana. Interesovanje za ilirologiju se naglo povećalo u 19. st. kada su se Evropom počeli širiti nacionalni pokreti. Taj trend nije zaobišao ni naša područja na kojim su se počeli rađati razni nacionalni pokreti, a jedan od njih je bio i ilirski pokret koji je vodio Ljudevit Gaj. Njegov cilj je bio da ujedini narode zapadnog Balkana oko jedne nacionalne ideje, a glavni argument mu je bio da većina stanovništva na našem području vodi porijeklo od Ilira koji su u toku srednjeg vijeka slavenizirani. Niz naučnika je u ovom periodu istraživao Ilire, a ta istraživanja su se oslanjala uglavnom na antičke grčko-rimske izvore, ali i sve više na arheologiju i lingvistiku. Arheologija je proširila znanja naučnika o ilirskoj kulturi, načinu života, o njihovim naseljima, vjeri i pogrebnim običajima. Među zapadnim naučnicima iz 19. st. koji su se bavili Ilirima su Arthur Evans, Richard Burton, Georg Hahn koji je pisao o povezanosti albanskog i ilirskog jezika i brojni drugi. Od domaćih naučnika posebno mjesto pripada Ćiri Truhelki, Franji Fiali, Vicku Prodiću, Frani Buliću, Vejsilu Ćurčiću, Đorđu Stratimiroviću, Mihailu Valtroviću i Nikoli Vuliću. Odlučujuće za razvoj ilirologije na našim područjima je bilo osnivanje institucija kao što su muzeji u Sarajevu, Splitu, Zadru i Zagrebu. Dolaskom na mjesto direktora Zemaljskog muzeja Ćiro Truhelka je inicirao velika istraživanja ilirskog naslijeđa na tlu Bosne i Hercegovine. On je istraživao ilirska naselja kod Bosanske Gradiške i na Glasinačkom polju. Posebnu ulogu u razvoju ilirologije ima časopis Glasnik Zemaljskog muzeja koji je počeo izlaziti 1889. godine, sa kojim se po broju priloga objavljenih iz ove discipline ne može mjeriti ni jedan drugi. Ilirologija se nastavila razvijati i u 20. st., još intenzivnije, a to su omogućili napredak u arheologiji i nove metode ispitivanja materijalne građe. Najznačajniji naučnici koji su se bavili ilirologijom u 20. st. su Grga Novak, Dimitrije Sergejevski, Alojz Benac, Borivoj Čović, Ivo Bojanovski, Esad Pašalić i Enver Imamović. U drugoj polovini 20. st. Sarajevo je postalo centar izučavanja ilirologije, a na Filozofskom fakultetu u Sarajevu na Odsjeku za historiju se pokrenuo i poseban postdiplomski studij pod nazivom Ilirologija.
Mesihović, Salmedin; Šačić, Amra: Historija Ilira, Univerzitet u Sarajevu, Sarajevo, 2015.
Stipčević, Aleksandar: Iliri : povijest, život, kultura, Školska knjiga, Zagreb, 1991.
